30 yaşıma ulaşmıştım ve bu yaşıma kadar hiçbir düşünceye, ideolojiye, inanca ya da bir hedefe güçlü bir şekilde bağlı hissedememiştim kendimi. Hissetmek zorunda mıydım? Ondan da tam olarak emin değildim. Bir şeylere bağlanamamış olmak bir yandan rüzgârda savrulan yaprak misali yönsüz ve amaçsız hissettirirken bir yandan da tek bir yöne bağlı kalmayıp her yöne gidebilme özgürlüğü hissettiriyordu.

Psikoloji bilimine göre bunun adı, daha çok ergenlik çağlarında hissedilen ve bir kimliğe bağlanmayla birlikte son bulan, “kimlik bunalımı” idi. Ergenlik dönemini çoktan atlatmış biri olarak hala kendimi kategorize edememiş olmam ve bunun bana zerre kadar kötü hissettirmiyor olması, normal olmayan ya da sağlıksız olan bir birey olduğumu mu gösterirdi sizce?

İşin doğrusu bazen özeniyordum, bir hedefe bağlanmış, “ben buyum!” diyebilen insanlara. Ama sonrasında, bağlandıkları şeylere baktığımda, bunun ne denli sınırlayıcı ve deneyimlemeye kapalı bir seçim olduğunu fark ediyordum. Bir amaca bağlanmış olanlar lütfen bu sözlerime alınmasın. Amacım kimseyi yargılamak ya da ötekileştirmek değil, bu yalnızca şahsi hissiyatımdır.

Bir şeye bağlanmak bana çok ciddi ve büyüklenmeci bir karar gibi geldi hep. Nereden bilebilirsiniz ki o şeyin gerçekten doğru olan şey olduğunu? Elbette başkalarını ikna çabası gütmeden, “bu benim doğrum, bana iyi gelen bu” diyebilirsiniz. Ama peki siz, bireysel olarak o şeyi nasıl doğru kabul edebiliyorsunuz? Size iyi gelmesi ya da fayda sağlıyor olması mı onu doğru yapan? Oysa bir şey yalnızca bana iyi geldiği için o şeye “benim doğrum” diyebilmek de çok güç değil mi? O şeyin tam zıttı ancak yine bana iyi gelen bir şeyle karşılaştığımda ne olacak peki?

Tüm bunlarla beraber yaşamda kendi anlam dünyamı yaratmak, kendi anlam dünyama uygun işler yapmak da istiyordum. Peki kendimi sınırlamadan ya da bir başka düşünceyi dışlamadan bunu nasıl gerçekleştirebilirdim? Bu noktada takılıyordum işte.

Araştırmayı, okumayı ve yazmayı çok seviyordum mesela. Ama ne üzerine çalışacağımı bir türlü bulamıyordum. Çünkü neyi tercih etsem sanki hep eksik kalıyor gibiydi. Mesela varoluşçuluk, uzun süredir dikkatimi çeken bir konu ancak “varoluş, özden önce gelir” diktesi beni bu konudan uzaklaştırıyordu. Nereden biliyoruz ki önce geldiğini? İnsanın var olmadan ya da bir şeyler deneyimlemeden önce ona aktarılmış ya da mizacında var olan özellikleri olamaz mıydı? Bilim bile bu konuda henüz net değildi Hoş, bilimin kabul ettiği doğrular bile zaman içinde değişmiyor muydu?

İnsanın kendisini inşa edebileceğine dair bir inancım olmakla birlikte bu konuda sınırsızca özgür olduğunu pek düşünmüyorum. Bazen ne kadar istesek de bize ne kadar doğru gelse de kendimizde bir şeyleri değiştirmeye irade gösteremeyebiliyoruz. Sanki içimizde hiç bilmediğimiz başka bir ses ya da güdü bizi o iradeyi sergilemekten alı koyuyor gibi.

Örneğin insan neden, kilo alacağını ve bunun hem sağlık hem de estetik anlamda kendisine kötü hissettireceğini bildiği halde o tatlıyı yemeden edemez? İnsan sınırsızca özgür bir iradeye sahipse eğer neden kendisine zarar vereceğini bildiği onlarca şeyi bile bile yapar? Bunu varoluşçuluk nasıl açıklar, ki “bilim” bile hala açıklayabilmiş değilken.

İşte, neye tutunmak istesem böylece elimde kalıyordu. Bu da beni hiçbir düşünceye sıkıca bağlanamamaya itiyordu. Belki de bağlanmak zorunda değilizdir, olamaz mıydı? Hiçbir şeye körü körüne bağlanmadan yalnızca gözlemlemek, deneyimlemek için buradayızdır belki de. Belki de ben hiçbir düşünceyi savunmadan, hiçbir fikre bağlı kalmadan farklı farklı alanlarda okuyup, gözlemleyip ve deneyimleyerek bunlar hakkında yazmalı ya da konuşmalıyımdır.  

Şu an için nihai vardığım kanım bu yönde. Şimdiye kadar yaşam serüvenimdeki elde ettiğim gözlemlerime dayanarak dünyaya, bir amaca bağlanıp körü körüne onu savunmak için gelmiş olduğumuza inanmıyorum. Daha çok deneyimlemek, kendimizi tanımak, kendi potansiyelimizi keşfetmek adına buradayız gibi geliyor. Peki neden? İşte bu, herkesin kendince ayrı bir inancının olduğu, bilimle, bilgiyle tam olarak açıklamayan bir nokta. Elbette benim de kendimce bir inancım var bu konuda. Ama o da başka bir makalenin konusu olsun. 

Sağlıcakla kalın.

 Aşk:

Üzerine şiirler, destanlar yazılan, şarkılar söylenen, gerek edebi gerek bilimsel her alana konu olan ama genel geçer bir tanımı asla yapılamayan, kişiye özgü yaşanan, bazen patolojik bazense insanı, insan olma yolculuğunda bir üst aşamaya taşıyan, belkide dünyada gerçek olan tek şey.

Ben bu yazımda kendi tecrübelerimle beraber aşk üzerine öğrendiğim, okuduğum birçok şeyin zihnimde, yüreğimde harmanlanmış halini ortaya koymak, belki farklı bir bakış açısı kazandırmak istiyorum sizlere, belkide yazarken birçok şeyi fark edecek olan kendime. :) Elbette buradaki düşüncelerin hepsi bana ait, sizler aşka çok farklı bir yerden bakıp yazımı eleştirebilir ya da katılmayabilirsiniz, hatta bence eleştirin de :) Okuduğunuz, duyduğunuz, öğrendiğiniz her şeyi eleştirin, sorgulayın ki kendi özgün fikirleriniz oluşsun. İşte bu yazımın aşk üzerine yazılan, anlatılan diğer yazılardan ve düşüncelerden farkı size bir kesinlik sunma, sizi bir şeye inandırmaya çalışma amacı gütmemesidir. Amacım yalnızca bir nebze olsun düşünmeyi, sorgulamayı ve farkındalık oluşturmayı sağlamak. 

Aşk üzerine çok fazla kalıp bilgi mevcut: Bir erkeği/kadını kendine aşık etmenin yolları, aşıksa şöyle davranır, böyle davranmıyorsa aşık değildir gibi.. Ben bu tarz yaklaşımlara fazlasıyla mesafeliyim ve ilişkileri de insanları da tek tipleştirdiğini düşünüyorum. Halbuki her ilişki, her aşk kendi içinde çok çok özeldir. Her kadının/erkeğin, her çiftin, hayattaki sorumlulukları, yaşam tarzları, ailevi yapıları, büyüdükleri ortam, hayat felsefeleri, inançları ve daha birçok özellikleri birbirinden çok farklıdır ve durum buyken hiçbir ilişki için basmakalıp, tek tip görüşler, öneriler beyan edilemez.

Daha önce aşk kelimesini çok travmatik bulurdum. Sevginin daha gerçek ve kalıcı olduğunu düşünürdüm. Aşkın sağlıklı bir duygu olmadığını, insanı kör karanlıklara sürükleyebilecek kadar yoğun bir duygu seli yarattığını ve bu yoğun duygularımızın ya hormonel ya da travmalarımızın açığa çıkma şekli olduğuna inanırdım. Hormonel kısmı zaten çoğumuz biliyoruzdur. Feromonlarınızın (feromonlar hakkında bilgi ve farkındalık için linke tıklayabilirsiniz)https://www.hakanbuzoglu.com/kizamik-rubeola/244-dermatoloji/terleme-asiri-terleme-tedavileri/1211-vucut-kokusu-feromonlar uyuştuğu her insana karşı hissedilebilecek geçici, daha çok cinsel bir güdüdür ve ne yazık ki çoğu kişi bunu aşk zannederek büyük hatalara sürüklenir, yaşanan o heyecanı, adrenalini aşk duygusuyla karıştırır, belki evliliklerini sonlandırır, belki aldatma yoluna gider ve genelde büyük bir çoğunluğu daha sonra duygularının aşk olmadığını fark ederler ve büyük pişmanlıklar yaşarlar. 

Travmatik bulduğum kısmıysa; kişiler (eğer bilinçli ve sağlıklı bir tercih değilse) çoğunlukla geçmiş travmalarına bağlı tercihler yaparlar. Büyüdükleri ortam sağlıksız, huzursuz, mutsuz da olsa sırf alıştıkları ve güvenli alan olarak gördükleri için kendilerine benzer ortamı sunacak kişiyi gidip bulurlar. Böyle olunca da elbetteki sağlıksız, huzursuz ve mutsuz bir ilişki olur. Ben de daha önce, bu ve benzeri sebeplerden dolayı sanırım saplantılı, fazla yüksek dozajlı bir duygu olarak görüyordum aşkı. 

Bir gün felsefe yüksek lisansta eğitim gören yakın dostumun davetiyle, aşka psikolojik ve felsefi bakış konulu bir seminere katıldım ve aşkla ilgili düşüncelerim bu seminerden sonra değişime uğradı. Hep soruyordum kendime "Eğer aşk, sağlıksız bir duyguysa ve özel ilişkimizde beslememiz gereken doğru duygu yalnızca sevgiyse o halde özel ilişkimizi diğer ilişkilerden ayıran faktör nedir?" diye. Buna cinsellik cevabını verecek olursam, daha öncede bahsettiğim feromonlarımızın uyuştuğu her kişiye hissedebileceğimiz bir güdünün bizim için çok özel, değerli, canımızın parçası gibi gördüğümüz bir kişiyi özel yapan tek neden olması imkansızdı. O halde cevap başka bir şey olmalıydı. Seminerdeki psikiyatr bu konuda zihnimi aydınlattı. Aşkı ikiye ayırdı: Sağlıklı ve patolojik aşk.

Artık aşka yalnızca sağlıksız bir duygu olarak bakmıyordum. Aşk sağlıklı olduğunda, birbirini besleyen, emek dolu, çiçek gibi büyütülmüş, zaman ayrılmış, doygun, yüce bir duygu; sağlıksız olduğundaysa, o kişiyi neden sevdiğini dahi bilmediğin, sorunlarla ve cevapsız sorularla dolu, birbirini anlamaktan uzak, saplantılı, alışkanlık halini almış bir duygu açığa çıkıyordu.

Bir ilişkide; sürekli mutlu olmak ya da haz duymak, sürekli eğlenmek, gülmek, sürekli ilgi alaka, sürekli bir temas hali, romantik sürprizler, pahalı hediyeler, 14 Şubat kutlamaları, fotoğraf çekilip sosyal medyada sürekli paylaşıp mutluluğunu sergilemek, pamuk şeker, kağıt helva ve balon üçlüsüyle el ele sahilde yürümek, kendi hayatın yokmuşcasına sürekli o kişinin hayatıyla ilgilenmek, sürekli aşk sözcükleri söylemek, kısacası o dizilerde, filmlerde gördüğümüz çoğu eylem değildir aşk. Elbette bunlar da yapılabilir, ancak böyle beklentiler içerisine girilip karşı tarafı bu eylemlere zorlayarak ya da bu eylemler olmazsa sanki aşk olamazmışcasına davranarak değil! Aşık olduğunuz kişiyle; doğaçlama olarak, hiçbir beklenti, baskı olmadan bu eylemler yapıldığında elbette güzeldir,  yapılabilir. Ancak yapılmıyor diye ortada aşk yok demek aşkı da kapitalist sisteme kurban etmek demek bence.. 

Bu ve bunun gibi beklentiler aşkı samimi, içten, otantik(orijinal), kendine özgü halinden soyutlayıp samimiyetten uzak, görevlerle çerçevelenmiş, tek tip, sıradan bir hale sokuyor. Öyle bir sistem içerisindeyiz ki aşk gibi yüce bir duygu bile bu sistem içinde eriyip adeta bir gösteri unsuruna çevrilmiş durumda. Aşkınızı bu sisteme kurban etmeyin derim..

Sıradanlaştırılmış, tek tip aşk kalıplarına değindikten sonra patolojik ve sağlıklı aşk arasındaki farklara değinmek istiyorum.

Patolojik bir aşkta; iki taraf birbirine bağlı değil bağımlıdır. Bağlılık ile bağımlılık birbirinden çok farklıdır. Bağlılıkta sevgiden, birbirine verilen değer ve emekten doğan bir bağ vardır. Bağımlılıkta ise; kişiler anlık hissedilen, yoğun bir sevgi duygusundan(ki bu sevgi midir tartışılır) dolayı, ilişkide mutsuz, huzursuz, özellikle kendileri olarak var olamadan yaşasalar bile ilişki üzerine sağlıklı bir konuşma gerçekleştirmez, kendi karakterlerini ortaya koyamaz, anlaşamadıkları mutsuz oldukları noktada dahi sağlıklı bir şekilde ayrılma kararı alamazlar. Ne olursa olsun, ne yaşanırsa yaşansın o ilişki sürmelidir! 

İşte böyle ilişkilerde daha çok geçmiş tarvmalarımız, eksikliklerimiz, farkındasızlığımız hakim konumda bulunur. Ailemizde göremediğimiz ilgiyi, sevgiyi ararız çoğu zaman. Bu sevgi ve ilgi açlığıdır karşımızdakinin kısıtlamalarını ve baskılamalarını kabul etmemize ve bunları ilgi zannetmemize neden olan. Bazen aile içinde sürekli aşağılanmamız, görülmememiz, yok sayılmamız, başarılarımızın takdir edilmemesi, sürekli eleştirilmemizden sonucu aşağılık kompleksinden doğan narsist kişiliğimizle kendimize bir kurban seçeriz; bazense o narsist kişi tarafından kurban ediliriz. Bu ve benzeri birçok sebepten doğar patolojik bir aşk. Eğer bu kategorideyseniz ve bu yazıyı okuyorsanız, diğerlerinin söylediği gibi kaçın, canınızı kurtarın demeyeceğim, bunun çok zor olduğunu ve yapabilseniz zaten yapacak olduğunuzu çok iyi biliyorum. Size tek ve basit bir önerim var  lütfen kedinizi sevmenin bir yolunu bulun! İsterseniz bu konuda kitaplar alın sürekli okuyun, isterseniz gün içinde kendinizi sevdiğinize, yeterli olduğunuza dair olumlamalar yapıp zihninizi eğitin ama lütfen bir şey yapın! Çünkü ne siz, ne aileniz, ne ileride ya da hali hazırda o kişiden doğan ya da doğacak olan çocuklarınız bu ilişki içerisinde mutsuz bir şekilde var olup sonrasında sizin yaşadıklarınızın benzerini ya da daha kötüsünü yaşamayı gerçekten hak etmiyorlar, etmiyorsunuz.. 

Bunun yanında sağlıksız ve patolojik ilişkilerin boşuna var olduğunu düşünmüyorum. Travmalarımızla yüzleşmemiz ve şanslıysak onları aşabilmemizde en etkili araçlardan biridir böyle ilişkiler. Bu sebeple eğer böyle bir ilişkideyseniz ya da böyle bir ilişki başınızdan geçmişse dönüp neden bu ilişkiye bağımlı olduğunuza, neden ayrılamadığınıza ya da neden ilişkide kendinizi var edemediğinize, canınızın yanmasına rağmen neden hala orada bulunup sorunu sağlıklı bir şekilde tartışamadığınıza bir bakın derim. Orada öğreneceğiniz çok önemli şeyler mevcut olacaktır.

Sağlıklı aşka gelecek olursak, bu da sürekli bir mutlu olma hali değildir elbette. Bazen acılar yaşansa da o acıda bir anlam, bir farkındalık, iki kişinin de konuşarak birbirini anlayabildiği ve yeni bir şey öğrenerek bu acının içinden beraber geçtikleri, beraber olgunlaştıkları, ilişkilerini bir üst mertebeye taşıdıkları bir ruh halidir sağlıklı aşk. Bu aşkta herkes kendi olarak var olur, kimse kimseyi değiştirmeye, baskılamaya çalışmaz. İki taraf da birbirinin en büyük destekçisidir. Herkes birbirinin varoluşuna saygı duyar. İlişkide travmalar, eksiklikler değil sevgi, anlayış, farkındalık hali hakimdir. 

Kişiler birbirlerinin ve kendilerinin farkındadır. Kendinin ve karşısındakinin zayıf ve güçlü yönlerinin farkındadır ve bunları birbirine karşı kullanmaz, bu zayıf yönleri törpüleme gayreti içindeyken bunu karşı tarafa bildirir ve bu değişim sürecinde yanında olmasını, kendisine yardımcı olmasını ister. Ben öyle biri değilim, benim eksiklerim yok demek yerine kendinin de herkes gibi eksiklerinin, hatalarının olabileceğinin farkındadır ve hataları karşısında savunma yapıp üste çıkmaya çalışmak yerine bunları kabul eder ve ilişkide bulunduğu kişiden bu yönlerini değiştirmek için gerekirse zaman ister. 

Her şeyden ve birbirlerinden önce kişiler kendilerini severler. Kendilerini kabul ederler, eleştirmezler. Çünkü ancak kendini gerçekten sevebilen, onaylayan bir insan bir başkasını gerçekten sevip onaylayabilir. Kendini sevmek deyince bencillik, egoizm anlaşılmasın lütfen, çünkü kendini sevmek kesinlikle böyle bir şey değildir. Kendi varoluşunu onaylamaktır kendini sevmek, kendiyle sorunu olmamaktır, özüne güven duymaktır, özünün iyi olduğunu görebilmektir, özünü fark edebilmektir. Özünü fark etmek; bedenin, zihnin, öğrenilmişliklerin dışında bir benin olduğunu görebilmektir. Bunu görebilen insanlar koşulsuz, çıkarsız, beklentisiz, karşısındakinin özünü, belki travmalarını görüp onlara değerek, şefkat duyarak, sağlıklı bir sevgi var edebilirler.

Bazen birçok şey olur zihnimizde yapmak istediğimiz ancak bir türlü harekete geçemeyiz. Saatler, günler, haftalar geçer ve o yapmak istediklerimiz hala zihnimizde bir yerlerde durur ve bizi huzursuz hissettirir. Böyle durumlarda kendinize hiç "Ben bunu gerçekten yapmak istiyor muyum?" diye sordunuz mu? Ancak samimi bir sorgulamadan bahsediyorum, yüzeysel değil!

1) Asıl sorunlarımızla yüzleşmekten korkmamız! 

Evet zihnimiz böyle şeyler yapar; derinlerde bir yerlerde bazı travmalarımız, kırgınlıklarımız, aşamadığımız bazı duygu ve düşünceler var olabilir ve bunlarla yüzleşmemek adına bir yığın iş üretebilir. Böylece bu işlerle uğraşırken asıl sorunu düşünecek vaktimiz olmaz ve kendimizde kısa süreli rahatlama ancak uzun süreli baskılama gerçekleştiririz! Üstüne bir de  eksiklik, yetersizlik, yoksunluk hisleri açığa çıkar. Neden mi? Çünkü çoğu kişi o kadar uzun bir yapılacaklar listesini eksiksiz yerine getiremez de ondan. Hatta belkide hiçbirini. Bir sürü yapılacak şey olunca insan nereden başlayacağını bir türlü bilemez, birçok yapılacak şey vardır ve bu kadar şey zihnine bir yük gibi biner. Sonunda da hareketsizce öylece kalakalır ve "Bir sürü yapacağım şey var birini bile yapamadım, ben beceriksizim, tembelim vb" düşünceler, bu düşüncelere bağlı da yetersizlik ve yoksunluk hisleri ortaya çıkar. 

Bununla birlikte travmalarının itici gücüyle harekete geçenler ve bu hareketle zihnini görmezden gelenler de vardır elbette. Ancak harekete geçip başarılara imza atsalar da bu kişilerde de tatminsizlik ve fazlasını arzulama güdüleri baş gösterir. Bu da harekete geçemeyen tarafın hissettiği gibi yine bir yetersizlik, yoksunluk duygu ve düşüncelerini açığa çıkarır. 

Çözüm Önerisi

Aslında zihnimizi izlemeyi başarabilirsek bu duygu ve düşüncelerin hiçbirinin gerçeği yansıtmadığını, bizi korktuğumuz bazı duygulardan korumak için bu kez de başka kötü duygulara ve düşüncelere ittiğini görebiliriz. Bunu aşmanın yolu ne yazık ki korkularımızla yüzleşmek! Biliyorum travmalarımızla, belki unutmaya çalıştığımız, belki kabullenemediğimiz bir çok şeyle yüzleşmek çok zor. Ancak iyileşmek ve potansiyelimizi gerçekten açığa çıkarabilmek, hayallerimizi gerçekleştirebilmek, artık harekete geçebilmek için bunlarla yüzleşmemiz gerekiyor. 

İçinde bulunduğumuz sistemde kabul görebilmek ve saygınlık kazanabilmek için uzun bir yapılacaklar listesi, büyük başarılara imza atmak, toplumun beklentilerini karşılamak gerekiyor maalesef ki ve ben bunların hepsine egosal istekler diyorum. Bu istekler; kendini var edebilmek ve kabul ettirmek için kişinin özü, hayata bakışı, ahlakı, vicdani sistemi, düşünceleri yani insanı asıl insan yapan şeyleri değil; maddi, sonradan var edilmiş, insanın insan olması noktasında bir faydası olmayan şeyleri barındırır içinde ve bu istekler insanı huzursuz eden, aslına bakarsanız insanın doğasına çok da uygun olmayan isteklerdir. 

Egosal istekler bizim asıl isteklerimiz değildirler, bu sebeple de onları yapmak istemeyişimiz ve hareketsiz kalışımız çok normaldir. Bunlar toplumda ve kültürde kabul görmemizi, bize saygı duyulmasını sağlayan, tamamen egomuzu besleyen ancak özümüzü aç bırakan isteklerdir ve bu isteklerle çıkılan yolda çoğu zaman bir başarı öyküsü oluşamaz. Oluşsa da bir türlü bizi tatmin etmez. Bir noktaya ulaşsak bile hep bir üst noktayı hedefleriz ve başarılarından tatmin olmayan, doyumsuz bir hale bürünürüz. Burada ego, hırs, tatminsizlik, kaygı durumları vardır ve insan özünde bunların hiçbirini istemez aslında. İstemediği için de harekete geçmek istemez çoğu kez. Harekete geçenler de hırs içinde, mutsuz tatminsiz, yine yetersizlik hisleriyle dolu bir hayata kendilerini teslim ederler.

Çözüm Önerisi

Ben bilincinden biz bilincine geçmek! Peki nedir biz bilinci?

İnsan "ben" den yani egodan çok daha fazlasıdır. İnsan çok daha büyük bir bütünün parçasıdır. 

Ben bilinci egoya, dolayısıyla çıkarlara hizmet eder ve kişi sürekli kendi çıkarlarına göre hareket etse de bir türlü tatminkar hissetmez. Biz bilinci ise bütüne, insanlığa hizmet eder ve çıkarsızdır. Biz bilincinde kişi kendi potansiyelinin yalnızca kendisi için olmadığının, bütüne de ait olduğunun farkındadır ve kendi çıkarı için hareket etmese de çok fazla tatminkar hisseder. Ben bilincinde kişi, başardıkça başarısız ve yetersiz hissederken, biz bilincinde başarılarının tatminini yaşar, aynı zamanda yeterlilik, tamamlanmışlık hisleriyle doludur. Çünkü insanın doğasına uygun olan biz bilincidir ve insan doğasına uygun davrandığı kadar tamamlanmış hisseder.

İçimizdeki potansiyel deyip durdum. Peki bu potansiyeli nasıl keşfedeceğiz? 

Bunun için yukarıda bahsettiğim aile, toplum, kapitalist düzenin baskısını biraz sessize almamız. Biliyorum çok zor ancak imkansız değil. İçinde bulunduğumuz sistem içinde maddi güç, makam, mevki, markalar, etiketler üzerinden bir kimlik oluşturma mevcut maalesef ki ve bunun farkındalığına ulaştığımızda, bu temsillerin asıl özümüzü oluşturmadığının da farkına varmış olacağız. Bunları fark ettiğimizde "Ben bu etiketler dışında kimim?" sorusu açığa çıkacak. 

Görüldüğü gibi potansiyeli keşfetmenin yolu kendimizi tanımaktan geçiyor aslında. Kendimizi tanımanın yolu da kalıplardan uzaklaşıp içimize dönüp kendimizi sorgulamaktan geçiyor. 

Kendimizi tanımak ve özümüze ulaşmakla ilgili makalelerimize bakabilirsiniz:

https://www.openmindry.com/2023/02/kendi-ozumuze-ulasma-yolculugu.html

https://www.openmindry.com/2023/02/zihnimizdeki-seslerden-nasl.html

Ayrıca potansiyelimizin keşfiyle alakalı da ayrı bir makale yayımlamayı düşünüyorum, bu sebeple burayı kısaca geçmek istiyorum. 

Kendimizi tanıyıp potansiyelimizi keşfettiğimizde sıra bu potansiyeli ben bilinci değil, biz bilinci çerçevesinde harekete geçirmeye geliyor. Böyle olduğunda artık dış seslerin; ailenin, toplumun, kültürün, sistemin ne söylediği bizim için büyük bir anlam ifade etmez hale geliyor çünkü artık dış güdümlü değil iç güdümlü hareket ediyor hale geliyoruz ve dışarıdakilerden çok bizim neye ne anlam yüklediğimiz önemli hale gelmiş oluyor. 

Sonuç olarak travmalarımızdan, korkularımızdan, kaçtığımız iç sesimizden, ailenin, toplumun, sistemin baskısından özgürleşip kendimizi var ettikten, potansiyelimizi, hayat amacımızı, asıl isteklerimizi keşfettikten sonra bütünün bir parçası olarak bütüne hizmet etmenin verdiği hazla hareket etmek en büyük tatmin sebebimiz olmuş oluyor.

Potansiyelinizin bir nehir gibi akması dileğiyle.

Yazıma başlamadan önce açıklamalıyım ki; din ve maneviyat birbirinden çok ayrı kavramlardır. Batıda bu iki kelime(religion ve spirituality), birbirinden net bir şekilde ayrılmış görünmektedir. Bu sebeple bu yazı dindar olana değil, dindar olsun ya da olmasın her bireye hitap etmektedir. 

İnsan; etten, kemikten, görünen, maddi bir varlık olmakla beraber varoluşu gereği manevi de bir varlıktır. Maneviyat ise bağ kurmak anlamına gelir. Dolayısıyla insan, bağ kuran da bir varlıktır. Bağ kurmak ise normalde sıradan olan bir şeyin kurulan bağ ile beraber sıradanlıktan çıkıp artık bizim için önemli, vazgeçilmez, biricik olması durumudur.

Bağ kurma, bizim için vazgeçilmez olanlardan vazgeçeceğimiz zamanların gelebileceğinin, kurduğumuz bağların bir gün kopabileceğinin bilincinde olarak gerçekleşir. Dolayısıyla manevi bir varlık olarak insan, bağ kurmanın sonucunda yaşayabileceği acıları da göze alarak bağ kurar. Bu acılardan kaçmayı, bağ kurmamayı, manevi yönünü yok saymayı tercih edecek olursa bu kez de yabancılaşma ve yalnızlaşmayla beraber daha büyük bir acının içerisinde bulur kendini.

Kaldı ki acılar yaşıyor olmamızla beraber bu acılarımızı sarmamıza yardımcı olan da manevi yanımızdır aslında.

İnsan acılar yaşayan bir varlıktır. Ayrılıklar, yakınlarımızın kaybı, yaşanan diğer olumsuz olaylar içimizde derin bir hüzün yaşamamıza neden olur. Çoğu insan bu duyguları yaşayan yakınlarına tamamen iyi niyetli "Üzülme, geçecek, her şeyde bir hayır vardır..." gibi toksik pozitif cümleler kurabilir. Ancak bu cümlelerin acıyı yaşayan kişiye yarardan çok zararı vardır. 

Böyle zamanlarda kişinin acısını yaşamasına, yasını tutmasına, hüznünü ifade etmesine müsaade edilmelidir. Yukarıda bahsettiğimiz gibi cümleler kurmak, kişinin acısını ifade etmesini engeller ve acısını içine atmasına, ifade edememesine, anlatsa da anlaşılmayacakmış hissi yaşamasına neden olur. Böyle olduğunda yaşayamadığı, bastırdığı acılar kişiden panik bozukluk, depresyon hali, umutsuzluk, kaygı, stres gibi çeşitli şekillerde açığa çıkabilmektedir. 

Manevi yardımda amaç; kişinin acısını yaşamasına müsaade etmek, ona acısını yaşama aşamasında yol arkadaşlığı yapmak, refakat etmektir. Amaç kişiye bilgi, öneri vermek asla değildir. Gerekirse onunla birlikte susmaktır manevi yardım.  

İnsan acı yaşayan birinin yanında onu rahatlatacak cümleler kurmak ister çoğu zaman ve genelde kurduğu cümleler kişiyi hiçbir şekilde rahatlatmaz hatta bazen rahatsız dahi eder. Çünkü duygular kelimelere dökülmeye çalışıldığında sığlaşır, anlamını büyük ölçüde yitirir ve tam olarak hislerimizi anlatmakta yetersiz kalır. Böyle zamanlarda konuşmak yerine bazen sadece susmak, onun acısını onunla beraber yaşamak, yanında olduğumuzu hissettirmek çok daha anlamlı olacaktır. 

Bu konuda, psikoloji alanında önemli isimlerden ve Logoterapinin de kurucusu olan Victor Frankl'ın "İnsanın Anlam Arayışı" adlı kitabından bahsetmek istiyorum. Frankl kitabında, Nazi toplama kamplarında; ölümün, dondurucu soğuğun, açlığın, hastalığın, yani bir insanın yaşamsal faaliyetlerini devam ettirmekte en çok zorlanacağı şartların bir arada bulunduğu bir ortamda hayatta kalmaya çalışmakla beraber oradakilere psikoterapi yaptığı zamanlardan bahseder.

Kendisi de saydığım tüm bu acılı şartlar içinde yaşamaya çalışırken zaten insanın kendi psikolojisini bile ayakta tutmaya gücünün yetmeyeceği bir süreçte başkalarına psikolojik yardım edebilecek gücü nereden buluyor diye sorguluyor insan. 

Bir keresinde Frankl'ın bürosuna 2 yıl önce karısını kaybetmiş ve ağır depresyon geçiren yaşlı bir pratisyen hekim geldi. Frankl, böyle bir kayıp karşısında ne yapabilirim, ne söyleyebilirim diye düşündü. Çünkü adamın çok sevdiği karısı ölmüştü ve Frankl, onu geri getiremeyeceğine göre ne söyleyip adamı rahatlatabilirdi ki? Bu sebeple sadece bir soru sorabildi: "Sen ondan önce ölseydin ve karın seni yaşatmak zorunda olsaydı ne olurdu Doktor?" Doktor da : "Ah, bu onun için korkunç olurdu, çok acı çekerdi." dedi. Bunun üzerine Frankl: "Görüyorsunuz ya Doktor, onu bu acıdan kurtaran sizsiniz. Elbette bunun bedeli de şimdi sizin onu yaşatmak ve yasını tutmak zorunda olmanız." diye karşılık verdi. Bu cevabı duyan Doktor tek bir kelime dahi etmeden Frankl'ın elini sıkarak bürosundan ayrıldı. 

Doktor, artık acısında bir anlam bulmuştu. Sonuçta ya eşi ya da kendisi, birisi diğerinden önce ölecekti ve bu doktorun kendisi olsaydı eşi çok büyük bir acı içinde kalacaktı. Bunun yerine eşi ondan önce öldü ve Doktor onun yerine bu acıyı üstlenmiş oldu. Eşini bu acıyı çekmekten kurtardı. Artık çektiği acı çok daha anlamlı ve katlanmaya değerdi. 

Bu konuda Nietzsche'nin sevdiğim bir sözüyle yazımı sonlandırmak istiyorum:

"Yaşam acı çekmektir, hayatta kalmaksa çekilen bu acıda bir anlam bulmaktır."

Acılarımızı onlara yüklediğimiz anlamlarla sarıp yaşanılabilir kılmak dileğiyle..

 Hayatımızın belli dönemlerinde, özellikle böyle afet zamanlarında çaresizlik hissi başta olmak üzere birçok olumsuz duyguya kapılabiliriz. Bu hisle baş etmeye çalıştıkça daha da derinleşir ve içinden çıkılmaz bir hale gelebilir. 

Böyle zamanlarda elimizden bir şey gelmediği için tamamen içimize kapanma, dış dünyayla bağlantıyı en aza indirme gibi eğilimler gösterebiliriz. 

Bu sebeplerden dolayı bu yazımda çaresiz zamanlarda tamamen kendimizi kapatmadan, dış dünyayla bağlantıyı koparmadan, çaresizlik hissimizin yıkımlarından bizi koruyabilecek 5 etkili yöntemden bahsetmek istiyorum:

1. Duyguyu Yargılamadan Kabul Etmek

Photo by Fuu J on Unsplash

Genelde olumsuz duygularımızı bastırma, yok sayma ya da yargılama eğiliminde oluruz.Fark ettiyseniz bu eğilim dünyaya yeni gelmiş bebeklerde bulunmaz. Çünkü onlara duygularını bastırmaları ve özgürce yaşamamaları henüz öğretilmemiştir. Ancak zaman geçtikçe, bebek büyüdükçe, ona bu olumsuz kazanımlar dış dünya tarafından bir şekilde aktarılır. Böylece çocukluğundan yetişkinliğine kadar kişi, artık duygularını yaşamaya çekinecek, içine atacak, bastıracak duruma gelir.

Hatta öyle ki; duygularını yaşadığında olumsuz tepki alan bireyler, bunun ayıp, utanılacak, kötü, belki sağlıksız bir durum olduğunu bilinç altlarına istemsizce kazırlar ve olumsuz duygularını yargılama eğilimi gösterirler. 

Ancak yapılan bu davranış, içeride olumsuz bir enerji birikimine yol açar ve dışarıya panik atak, depresyon, huzursuzluk ve çaresizlik olarak yansır. 

Olağan yaşam şartlarında içimize attığımız, kabullenmeyip yargıladığımız olumsuz duygularımız bile bu saydığım şekillerde dışarıda yansımasını bulurken, büyük felaketlerin yaşandığı zamanlarda hissedilen olumsuz duyguların bastırılması çok daha derin travmalara neden olur ve dışarıya yansıması çok daha ağır olabilir.

Bu sebeplerle duygularımızı kabul etmek, onlarla barışmak, onları yargılamamak oldukça önemlidir. Olumlu ya da olumsuz, çaresizlik dahil her duygu birbirinden özel ve birbirinden önemlidir.

 Duygular, bizi bir robot olmaktan farklı kılan yegane yetilerimizdendir ve olumsuz durumlarda; mutsuzluk, huzursuzluk, çaresizlik, kaygı gibi duyguların açığa çıkması insani olarak çok doğal ve normal duygu durumlarıdır.

 Duygularımızı bastırmadan, yargılamadan kabul etmek, duygularımıza akıp gitmesi için zaman tanımak, olumsuz duyguların içimizde birikip bizlerde derin izler bırakmaması açısından ilk önemli adımdır.

2. Duyguları ve Düşünceleri İfade Etmek, Paylaşmak

Bir önceki maddeye bağlı olarak, duygularımızı bastırma eğilimimiz, onları paylaşmama, ifade etmemeye de neden olur. Halbuki olumsuz duygularımızı dışa aktarmak, yakın hissettiğimiz birileriyle paylaşmak olumsuz enerjiyi içimizde biriktirmemek adına çok önemlidir. 

Çoğu kişi güçsüz görülmeme ya da anlaşılamayacağı düşünceleriyle duygularını paylaşmama eğilimindedir. Ancak karşımızdaki kişi bizi anlamasa bile bizler duygularımızı dışa aktardığımız için bir rahatlama hissederiz. 

Anlatmak her zaman anlaşılmak ya da yol gösterilmesini beklemek amacıyla yapılan bir eylem değildir. Bazen, hatta çoğunlukla içimizi dökmek, bir nebze olsun içimizdeki olumsuz enerjiyi dışarı atmak amacıyla paylaşırız. Bu sebeple bizleri paylaşmamaya, içimize atmaya iten düşünceleri biraz olsun durdurup duygularımızı dışa aktarmak psikolojimizde bir rahatlama sağlayacaktır.

Bununla birlikte olumsuz duygulardan biri olan çaresizlik hissi de; yakınlarımızla bu hislerimizi paylaşma, onlardan destek alma, yanımızda olduklarını hissetme, onların varlığından güven alma duygularıyla birlikte azalma sürecine girebilir. 

3. Duygularımızı ve Düşüncelerimizi Kağıda Dökmek

Çoğumuzun bildiğinin aksine; duygular düşünceleri değil, düşünceler duyguları var eder. Zor zamanlarda zihnimiz çok fazla çarpık ve hatalı düşünceler üretme eğilimindedir. Oluşan bu düşünceler çok hızlı ve seri bir şekilde zihnimize aktığı için onları fark etmek, ayıklamak, normale dönüştürmek oldukça zordur.

Bu sebeple duygularımızı ve düşüncelerimizi kağıda dökmek, zihnimizdeki karmaşayı berraklaştırmak ve zihnimizde oluşan çarpıtmaları somut bir biçimde görmek adına oldukça etkili bir yöntemdir. 

Çaresizlik gibi olumsuz duygular hissettiğimiz anlarda elimize bir kağıt kalem alıp zihnimizden geçen tüm düşünceleri ve bu düşüncelerin bize hissettirdiği duyguları kağıda dökebiliriz. Böylece hangi düşüncemizin hatalı olduğunu, gerçeği yansıtmadığını görüp onun bize hissettirdiği duygudan kurtulabiliriz.

4. Bulunduğumuz Ortamı Değiştirmek/Mümkünse Doğada Vakit Geçirmek

"Tebdili mekanda ferahlık vardır." sözünü çoğumuz duymuşuzdur. Sürekli aynı mekanda bulunmak kişiye her şeyin durağan olduğu, akışın, değişimin olmadığı hissini verebilir. Bununla beraber olumsuz duygular ve düşüncelerle beraber sürekli aynı mekanda bulunmak, mekanın enerjisini de olumsuz etkiler. Bu da olumsuz etkinin dönüp dolaşıp tekrar bize yansımasına sebebiyet verir ve bu bir kısır döngü halinde böyle devam edip bizi daha da çaresiz, hiçbir şeyin değişmeyeceği, her şeyin böyle olumsuz devam edeceği hislerine itebilir.

Değişim hayattaki en büyük gerçeklerden biridir. Elbette olumlu duygular ve durumlar nasıl geçip yerini bazen olumsuz ve acı duygulara bırakıyorsa olumsuz duygu ve olaylar da aynı şekilde yerini ferahlığa bırakacaktır. Hayat böyle bir döngü halindedir. 

Bu sebeple ortam değiştirmek bize değişimin varlığını, her şeyin olduğu gibi kalmayacağını hissettirerek çaresizlik hissinden uzaklaşmamızı sağlar. Bununla beraber olumsuz enerjiyle biriken ortamdan uzaklaşmak ve özellikle doğaya çıkıp nötrlenmek, belki toprağa basmak belki bir ağacın gövdesine dokunmak, üzerimizdeki olumsuz duygulardan arınmamızda oldukça etkilidir.

Ortam değişikliğini yanında iyi hissettiğimiz, paylaşım yapabildiğimiz bir ya da birkaç kişiyle yapmak, hatta birlikte etkinlikte bulunmak da bize iyi hissettirecektir.

5. Maneviyatımızı Arttırmak/İçimize Dönmek

İster meditasyon, ister ibadet, dua... Hangisi size iyi hissettiriyorsa, hangisi içinizle, özünüzle, ruhunuzla, manevi olanınızla bağ kurmanızda en etkiliyse ona yönelmeniz çaresizlik anlarında size yardımcı olacak yöntemler arasında en etkili olanlardan birisidir. 

Bazen ne yapsak eksik, güçsüz hissederiz. Böyle zamanlarda içimize yönelmek, dış dünyadaki maddi olan bizden daha büyük olan manevi bize; manevi, yüce bir güce yönelmek, ona sığınmak en etkili yöntem olabiliyor. 

Unutmayın, bizler göründüğümüzden daha fazlasıyız. Bilimsel araştırmalar da gösteriyor ki bir bebek dış dünyaya adapte olma, gelişme, büyüme, hayatta kalma gibi muazzam bir donanımla ve savaşçı ruhuyla dünyaya gelir. Ancak zamanla dış dünya tarafından eksik ve yetersiz olduğu hissi zihnine, ruhuna işlenir. Ne kadar büyük bir savaşma mekanizması olduğunu, ne kadar güçlü olduğunu unutur. 

Bunu yaşadığımız bu günlerde, üzerinden 9 gün geçmesine rağmen, enkaz altında yaşamını devam ettirmeyi başarabilmiş, yaşama sıkıca tutunmuş, savaşçı ruhunu kaybetmemiş, kendinde var olan yüce ruhun farkında olan o mucize insanların varlığında da çok net görebiliriz aslında. Hepsi, bize bu gücü, umudun hayatın her anında var olduğunu göstermek açısından en büyük ve yüce örnekler. 

"Umut, hiç bitmeyen bahar mevsimidir. İçine kar da yağar, fırtına da kopar ama çiçekler hep açar." (Mevlana)

Umutla kalın.